Een bouwlamp voor allerlei werken
Als je regelmatig een klusje uitvoert in je huis, weet je dat een bouwlamp onmisbaar is. Zeker bij detailwerk zoals schilderen en behangen heb je binnenshuis heel wat licht nodig. De hoeveelheid licht die afgegeven wordt door de bestaande binnenverlichting is meestal onvoldoende om je klus naar behoren af te werken. Daarom bestaan er speciale bouwlampen die vooral worden ingezet door bouwvakkers, stukadoors, loodgieters en zowat alle andere vakmensen die een huis vanbinnen moeten afwerken. Maar ook particulieren die aan het klussen zijn, maken dankbaar gebruik van het overvloedige licht dat een bouwlamp afgeeft. Een bouwlamp bevat een lamp met een grote lichtsterkte die ingebouwd is in een armatuur. In dit armatuur bevindt zich aan de achterzijde een grote reflector. Het licht dat de lamp naar achteren uitstraalt, wordt door de reflector weerkaatst. Op deze manier kan een bouwlamp een overvloedige bundel geconcentreerd licht opwekken. Vroeger werden bij een bouwlamp vooral halogeenlampen ingezet. Halogeenlampen hebben echter heel wat nadelen:
• Het rendement van een halogeenlamp bedraagt slechts 20% tot 40%. De lichtopbrengst bedraagt slechts zo’n 20 lumen licht per watt elektrisch vermogen. Het grootste gedeelte van de elektrische energie wordt dus niet in licht, maar in warmte omgezet.
• De warmte die een halogeenlamp afgeeft, kan ongewenst zijn bij het uitvoeren van bepaalde werken binnenshuis.
• De levensduur van een halogeenlamp is beperkt. Gemiddeld gaat een halogeenlamp slechts zo’n 1000 tot 5000 branduren mee.
In deze tijden van energiebesparing is het logisch dat fabrikanten van bouwlampen hebben gezocht naar een beter alternatief. Dankzij de sterke ontwikkeling van de ledlampen tijdens de voorbije tien jaar, viel de keuze van de producenten al snel op led.
De light emitting diode oftewel: de led
Als elektronische componenten werden leds al in de jaren zestig van de vorige eeuw gebruikt. De benaming ‘led’ staat voor ‘light emitting diode’. Het is dus een diode, gemaakt van twee verschillende stukjes halfgeleidermateriaal die aan elkaar bevestigd zijn en die bij stroomdoorgang licht geeft. Afhankelijk van de toegepaste halfgeleidermaterialen konden de eerste leds alleen geel, groen, rood of onzichtbaar infrarood licht uitstralen. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw bestaan er ook blauwe leds. Door een blauwe led te voorzien van een fluorescerende laag verkrijg je een led die wit licht afgeeft. Deze fluorescerende laag zorgt ervoor dat een gedeelte van het blauwe licht wordt omgezet in geel licht. De menging van blauw en geel licht resulteert in wit licht. Tegenwoordig bestaan er ook driekleurenleds (RGB-leds), die in feite drie leds in één behuizing bevatten. Deze RGB-leds kunnen elke mengkleur van rood, groen en blauw uitstralen. Rond het jaar 2000 slaagden fabrikanten erin om leds met een zeer hoge lichtopbrengst te vervaardigen. Vanaf toen begon de sterke opmars van ledlampen, die tegenwoordig de klassieke halogeenlampen, TL-lampen en spaarlampen van de markt verdringen. De voordelen van ledlampen zijn dan ook niet gering:
• Een ledlamp heeft een zeer lange levensduur: 30000 tot 50000 branduren.
• Het rendement van een ledlamp is hoger dan dat van een halogeenlamp. De modernste witte leds bereiken een rendement dat minimaal gelijk is aan of zelfs hoger ligt dan, het rendement van een spaarlamp.
• Een ledlamp geeft veel minder warmte af.
Dankzij deze voordelen zie je tegenwoordig meer en meer led bouwlampen op de markt verschijnen.
Eisen die aan bouwlampen gesteld worden
Een bouwlamp wordt in een bouwomgeving gebruikt waar zich vaak vuil en stof bevinden en waar vaak ook water wordt gebruikt. Bovendien moet een bouwlamp tegen een stootje kunnen. Daarom is er een aantal wettelijke bepalingen rond de constructie van bouwlampen. Elk type moet getest worden volgens Europese richtlijnen, en krijgt een zogenoemde IK- en IP-classificatie:
• De IK-classificatie zegt iets over de slagvastheid van het armatuur. De IK-waarde geeft dus aan in hoeverre de bouwlamp een schok kan verdragen. De waarde IK00 is de laagst mogelijke waarde en geeft aan dat het armatuur helemaal niet bestand is tegen schokken. De hoogst mogelijke waarde is IK10. Een armatuur met waarde IK10 is bestand tegen schokken met een energiewaarde van 20 joule.
• De IP-classificatie geeft aan in hoeverre het armatuur van de bouwlamp stofdicht en waterdicht is. Het eerste cijfer geeft de stofdichtheid aan; het tweede cijfer de waterdichtheid. De laagste waarde IP00 betekent helemaal geen bescherming tegen stof en water. Een armatuur met bijvoorbeeld een IP67-waarde, is volledig stofdicht en bestand tegen onderdompeling.
Verder worden armaturen die op bouwplaatsen gebruikt worden volgens hun elektrische veiligheid ingedeeld in drie klassen:
• Klasse I: dit soort armaturen is enkelvoudig elektrisch geïsoleerd en mag alleen gebruikt worden buiten handbereik, in een vaste opstelling hoger dan 2,5 meter.
• Klasse II: deze armaturen zijn elektrisch dubbel geïsoleerd en mogen binnen handbereik verplaatsbaar opgesteld worden.
• Klasse III: armaturen van deze klasse werken op lage spanning (maximaal 50 volt) en mogen binnen handbereik verplaatsbaar gebruikt worden in vochtige en kleine ruimten, bijvoorbeeld kruipkelders. Deze armaturen worden aangesloten op een veiligheidstransformator.
Led bouwlampen in alle maten en soorten
Een led bouwlamp tref je aan in allerlei vormen en prijsklassen. De meeste bouwlampen zijn bevestigd op een verrijdbaar statief. Sommige kun je kopen met een uitschuifbaar statief, dat handig is als je bijvoorbeeld een plafond moet belichten. De goedkoopste led bouwlampen hebben geen statief, maar wel een bevestigingshaak zodat je de lamp ergens kunt ophangen. In de meeste gevallen bezit een led bouwlamp een lang snoer, omdat een stopcontact niet altijd in de buurt is. Er bestaan echter led bouwlampen die gebruikmaken van een oplaadbare batterij. Het elektrisch vermogen van een led bouwlamp varieert van zo’n 6 watt tot 400 watt. De hoeveelheid licht die deze ledlampen uitstralen, bedraagt minimaal 40 lumen tot meer dan 8000 lumen. De voeding kan gebeuren met netspanning, met gewone batterijen (type AA of AAA), of met een ingebouwde oplaadbare accu. Voor elk soort klus vind je dus wel een geschikte led bouwlamp!